Thấm nhuần tinh thần phật giáo với một tâm thế hòa bình, Hồ Hữu Thủ đã hóa giải được mọi xung động bên trong cũng như ngoài để chỉ còn là một tâm hồn thuần phác và mẫn cảm trước cái đẹp. Bởi thế tranh của Hồ Hữu Thủ đa sắc, giàu nhịp điệu nhưng vẫn toát ra một niềm dịu dàng và thơ mộng.
Hội họa là một trò chơi của một tâm hồn vắng lặng đầy sự thật và được biểu hiện qua những ẩn ngữ của mọi người đang có, đang khao khát, thứ dấu ấn tinh khiết vụt mở ra làm ta ngạc nhiên trong say đắm – Hồ Hữu Thủ

Hồ Hữu Thủ là người hoàn toàn lý giải được những điều mình vẽ. Ý thức được công việc trong lúc sang tạo, nhưng ông không bị mắc mứu vào các ý tưởng của mình. Do đó, một ý tưởng đến từ bên ngoài hoặc xảy ra từ trong đầu thì cũng chẳng ăn nhập gì đến việc sáng tạo. Hai cái đó không phải là đời sống nghệ sĩ ngay cả khi anh ta đứng trước giá vẽ. Bị ép buộc lệ thuộc vào một ý tưởng có trước thì tác phẩm sẽ không thực. Khi vẽ, tâm hồn người họa sĩ sẽ hoàn toàn khác với cái ý định của anh ta trước đó. Nó là một thực tại tự do có khả năng sản sinh ra những ý tưởng hoàn toàn mới.
Điều ấy không đối lập với tính chuyên nghiệp của một họa sĩ bởi tính chuyên nghiệp không bắt đầu từ những logic, hệ thống kiến thức. Tính chuyên nghiệp không phải là tính bài bản. Sáng tạo bắt nguồn ở sự vượt qua, sự chối bỏ cái có trước.

Hồ Hữu Thủ vẽ cả tranh có hình lẫn trừu tượng. Ông cho biết: “Nghệ thuật có hình với tôi như một sự giải tỏa tâm hồn. Nó không gắn chặt với hiện thực xã hội, mà được nâng lên một tầng khác không cần ý nghĩa. Với tôi, cái cần đạt tới là mỹ cảm siêu thoát, thăng hoa. Còn trừu tượng, nó là sự thật của tâm hồn. Kỹ thuật chỉ là phương pháp để hoàn thiện sự sáng tạo của mình. Nghệ thuật với tôi nó là thuần túy”.

Một đóng góp không nhỏ của Hồ Hữu Thủ với sự phát triển của sơn mài cũng cần được ghi nhận. Thời kỳ Mỹ Thuật Đông Dương trước 1945, các họa sĩ như: Nguyễn Gia Tri, Hoàng Đích Chủ đã có công lớn trong việc biến sơn mài từ hàng thủ công mỹ nghệ trở thành những tác phẩm nghệ thuật đích thực. Theo truyền thống đó, một tác phẩm sơn  mài đều được mài hết, để được gọi đúng là sơn mài. Sau 1975, Hồ Hữu Thủ cũng như nhiều họa sĩ khác đã ngả hẳn về sơn mài. Ông khám phá trong sơn mài hoàn toàn có thể phát triển theo hướng nghệ thuật hiện đại, nghĩa là không nhất thiết phải mài hết mà có thể chừa lại những chỗ mình thích, hoặc đắp nối bằng bố hay chất liệu khác trên tác phẩm sơn mài, hiệu quả nghệ thuật không thua gì các chất liệu khác như sơn dầu chẳng hạn. Phương pháp này cũng đã có một số họa sĩ làm theo. Từ thành tựu đó, Hồ Hữu Thủ cũng đã mạnh miệng đề nghị nên thay đổi thuật ngữ sơn mài bằng “Sơn ta” hoặc “Sơn Phú Thọ”.
Nguyễn Viện.