Sách Của Thái Bá Vân Dạy Tôi Yêu Mến Nghệ Thuật Và Nghệ Sĩ

Sách của Thái Bá Vân dạy tôi yêu mến nghệ thuật và nghệ sĩ

(TT&VH) - Nhà nghiên cứu mỹ thuật Thái Bá Vân ra đi đã 10 năm, nhưng cuốn sách Tiếp xúc với nghệ thuật của ông in từ 11 năm trước vẫn có sức ảnh hưởng lớn. Và không phải ngẫu nhiên, buổi ra mắt “phiên bản” mới in song ngữ cuốn sách này vào tối 17/12 được xem là một “sự kiện mỹ thuật”.

Chúng tôi có cuộc trò chuyện với nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn, người khởi xướng, và cấp kinh phí cho việc tái bản cũng như tham gia biên tập lại cuốn sách của nhà phê bình tài hoa đã quá cố...

Thái Bá Vân qua nét vẽ của họa sĩ Quang Tỉnh

Trần Hậu Tuấn

* Thưa ông, ông có cảm nhận gì về những đóng góp của nhà phê bình Thái Bá Vân vào việc xây dựng nền mỹ thuật Việt Nam nói chung, và nền phê bình mỹ thuật nói riêng?

- Cái đánh giá ấy rất là khó nói. Bởi vì trong giới nghệ thuật người ta hay xếp bằng miệng những “bộ tứ” phân vai phân vế. Phê bình mỹ thuật cũng có bộ tứ của nó. Nhưng ấy chỉ là những lời bàn trên chiếu rượu mà thôi. Tôi nghĩ bác Vân là người được đào tạo chính thức về phê bình mỹ thuật trong một giai đoạn sơ khởi và đầy khó khăn của phê bình mỹ thuật.

Ông là người nổi tiếng giản dị, thân cận với nhiều nghệ sĩ, cũng được nhiều người yêu mến. Tác phẩm của ông ghi lại trọn vẹn một giai đoạn đầy “khốn khó” của nghệ sĩ cũng như đầy hào hùng của mỹ thuật. Đó là điều rất là quý rồi... Bác Vân là người “đọc sách hộ nghệ sĩ” ở cái thời thông tin nghệ thuật rất thiếu thốn. Và ông cũng để lại cho đời những trang sách đó thôi.

* Thưa ông, cuốn sách tái bản lần này có gì mới so với lần in đầu?

“Tôi nghĩ cuốn sách vẫn là một nguồn cảm hứng rất hữu ích cho lớp trẻ hiện nay nếu họ muốn đến với nghệ thuật”(nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn).

- Cuốn sách này ra đời 1 năm trước khi Thái Bá Vân mất. Tôi biết hồi ấy bác Vân rất vui, nhưng sách ít lắm, tôi nghĩ rằng ông tặng bạn bè cũng không đủ. Khi làm lại sách, để tôn trọng tác giả, chúng tôi để nguyên tất cả như lần một, mặc dù cũng phải chỉnh trang khá nhiều. Lần in này, ngoài phần tiếng Anh, còn có thêm bài viết của bác Vân về cố họa sĩ Dương Bích Liên chưa kịp đưa vào trong lần in đầu. Theo ý muốn của nhóm biên tập, thì đáng nhẽ đưa minh họa bổ sung, viết về họa sĩ nào thì có tranh của họa sĩ đó sẽ hay hơn, nhưng gia đình bác Vân muốn để dành điều đó cho một cuốn khác.

* Tác phẩm của Thái Bá Vân đã đem lại những gì cho công việc sưu tập của riêng ông, thưa ông?

- Con người sinh ra không phải ai cũng biết hết mọi điều. Công việc sưu tập của tôi phải động đến rất nhiều sách vở về nghệ thuật. Thú thật là khi đọc sách của Thái Bá Vân thì tôi luôn cảm động. Tôi đọc đi đọc lại nhiều lần, lần nào cũng vậy. Cuộc đời giống như một tổ ong vậy, đẻ ra ở ô nào thì phải làm công việc ấy, đẻ ra ở lỗ ong thợ thì cứ làm ong thợ suốt đời, đẻ ra ở ô “ong nghệ sĩ” thì phải làm nghệ thuật... Cuốn sách của bác Vân dạy tôi yêu mến nghệ thuật và nghệ sĩ. Mà nghệ thuật cũng chỉ dạy người ta yêu mến con người mà thôi. Ví dụ như bài viết của bác Vân về họa sĩ Bùi Xuân Phái, bài viết về họa sĩ Trọng Kiệm rất là thương...

Lúc bác Vân còn sống, tôi tiếp xúc cũng chưa nhiều. 10 năm nay, tôi sống với những trang viết của bác ấy, càng hiểu thêm về nghệ sĩ qua những bài viết về các họa sĩ hiện nay mà tôi có sưu tập tranh như Đặng Xuân Hòa, Hà Trí Hiếu, hoặc qua bác Vân mà tôi hiểu về những bậc thầy lớp trước như Nguyễn Gia Trí, Trần Văn Cẩn. Càng đọc càng phục và thương. Qua cách nhìn của bác ấy, tôi trưởng thành rất nhiều trong việc tiếp xúc với nghệ thuật.

* Cảm ơn ông!

Vũ Lâm- Theo Thể Thao & Văn Hóa


Vài Cảm Nhận Về Cái Động Trong Một Số Tranh Tĩnh Vật Ở Việt Nam Trần Ngọc Vân Tĩnh vật là một thể loại tranh tương đối mới so với mỹ thuật truyền thống của dân tộc ta. Trước thế kỷ 20, ở Việt Nam tranh tĩnh vật chưa có một sự tồn tại độc lập với ý nghĩa là một thể loại tranh riêng biệt. Trong mỹ thuật dân gian, chủ yếu của dòng tranh Đông Hồ, Hàng Trống, Ngũ quả là một trong những tranh tĩnh vật hiếm hoi còn thấy được. Ngoài ra còn có dạng tranh tứ bình (mai, lan, cúc, trúc) cũng tương đối phổ biến. Tuy nhiên, có thể nói tranh tĩnh vật như một thể loại...

Niềm Hoan Ca Của Hội Họa Điền Thanh Kiệt tác của Henri Matisse là ngôi sao chói lọi, thu hút mọi người xem trong một cuộc triển lãm các họa phẩm trứ danh của hai nền mỹ thuật Nga-Pháp mượn được từ các viện bảo tàng của Nga ở Moscow và St.Petersburg. Giá như lúc này đây bạn được tận mắt thấy tuyệt tác hoành tráng, gây ấn tượng sâu đậm ấy nhan đề Vũ khúc (The Dance), trưng bày tại Bảo tàng Viện Hàn lâm Hoàng gia Anh thì hay biết mấy. Được nhà sưu tầm Sergei Shchukin đặt vẽ năm 1910 để treo tại đại sảnh mênh mông...

Vị Trí Nào Dành Cho Nền Hội Họa Hôm Nay ? ? Điều lặp đi lặp lại khá nhàm tai của người Pháp: nền hội họa đang tụt dốc như một cái trục lăn, điều tồi tệ là nó đã chết và được chôn vùi từ lâu. Nếu đi sâu vào chi tiết để mổ xẻ thì ta có một danh sách rất dài các vấn đề mà các họa sĩ đương đại cần giải quyết .Đó là tâm lý trầm uất đã được họ thể hiện về mặt nghệ thuật. Sự phát triển tiềm năng của ngành video, nhiếp ảnh, nghệ thuật sắp đặt và trình diễn cho ta cảm giác đã đi đến sự kết thúc của nền hội họa. Việc nghiên cứu vấn đề này...

SƠN MÀI VIỆT NAM _CON ĐƯỜNG DI SẢN Nguyễn Văn Minh Nghề sơn được hiểu như một nghề truyền thống, phát triển trên cơ sở hình thành những quần cư nông nghiệp lúa nước. Ban đầu, việc dùng nhựa sơn chỉ có ở vùng Viễn Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, vùng Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia hay Thái Lan, … Xuất phát điểm của nó rất có thể từ Trung Quốc rồi lan dần sang các nước khác theo một tiến trình giao lưu văn hóa. Từ đó, sơn mài Việt Nam trên con đường phát triển, ít nhiều chịu ảnh hưởng, tác động của sơn mài...

THỬ ĐI TÌM SỰ TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT GIỮA HỘI HỌA VÀ ẢNH NGHỆ THUẬT Lương Bửu Hoàng Việc nghiên cứu các mối quan hệ giữa mỹ thuật và nhiếp ảnh có rất nhiều góc độ khác nhau và còn nhiều ý kiến chưa thống nhất, nên khi đi tìm sự tương đồng và khác biệt giữa hội họa và ảnh nghệ thuật ta sẽ bắt gặp không ít những vấn đề phức tạp. Hơn nữa, khi đặt chúng trong mối quan hệ đa chiều của nghệ thuật tạo hình thì lại nảy sinh những vấn đề không chỉ là sự riêng có giữa hội họa và ảnh nghệ thuật mà còn liên quan đến nhiều nghệ thuật khác như điêu khắc, đồ họa, trang...

	CƠ CẤU TỔ CHỨC HỘI HỌA TẠI PHÁP VÀ GIẢI THƯỞNG HỘI HỌA “ĐÔNG DƯƠNG” (PRIX DE L-INDOCHINE) CƠ CẤU TỔ CHỨC HỘI HỌA TẠI PHÁP VÀ GIẢI THƯỞNG HỘI HỌA ĐÔNG DƯƠNG (PRIX DE L INDOCHINE) MUỐN TÌM HIỂU VỀ HỘI HỌA VIỆT NAM VÀO ĐẦU THẾ KỶ XX VÀ GIẢI THƯỞNG CÓ TÊN LÀ ĐÔNG DƯƠNG , CHÚNG TA CẦN NÓI SƠ QUA VỀ HOÀN CẢNH CŨNG NHƯ CƠ CẤU HỘI HỌA TẠI NƯỚC PHÁP VÀO THỜI ĐIỂM ẤY VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ ĐỐI VỚI MỸ THUẬT VIỆT NAM. Ngô Kim Khôi Chú thích hình HÀN LÂM VIỆN VÀ CÁC TỔ CHỨC HỘI HỌA Nền hội họa Pháp chịu sự chi phối của Hàn lâm viện và các tổ chức hội họa. Viện Hàn lâm Pháp (Institut de France)...

	Nét, Nhịp Điệu Trong Tranh VAN GOGH Chú thích hình Van Gogh, hoặc Vincent, vì ông thích được gọi với tên này hơn, đã viết cho người em là nhà buôn bán tranh nghệ thuật Theo vào đầu tháng 9 - 1880, khi ông vừa mới quyết định trở thành một họa sĩ: Giờ đây anh nhìn sự vật với đôi mắt khác hơn trước lúc bắt đầu vẽ . Ông đã diễn tả cảm quan của mình về sự vật một cách nhẹ nhàng như vậy. Cuộc triển lãm Vincent Van Gogh: The Drawing do Viện Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam và Viện bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở New York tổ chức đã...

	Top 10 Khuynh Hướng Nghệ Thuật Đương Đại Chú thích hình Edith Newhall NGHỆ THUẬT GOTHIC MỸ Hình ảnh về cuộc nội chiến và những khoảnh khắc đen tối trong lịch sử quốc gia là đề tài mà nghệ sĩ thể hiện những mối quan tâm về hiện tại Tác phẩm Một thế kỷ của tháng mười một tại trung tâm của Dario Robleto 2005 là một cái áo đầm để tang của đứa trẻ được làm bằng giấy. Bột giấy được nhào nặn từ những bức thư của những người lính không bao giờ trở về từ chiến tranh. Áo đầm được trang trí bằng mực chích từ những bức thư, những cái nút bằng...

	Mỹ Thuật Đương Đại Trung Quốc Sẽ Trở Thành Một "Siêu Thế Lực"? ? Mao Trạch Đông Trong số các nghệ sĩ mỹ thuật hàng đầu thế giới hiện nay có hơn một nửa là người châu Á. Đây rõ ràng là một sự thay đổi lớn, bởi thị trường nghệ thuật thế giới đã nằm trong sự thống trị của các tên tuổi đến từ châu Âu suốt 500 năm. Trong số 20 họa sĩ đương đại ăn khách hàng đầu thế giới hiện nay có 13 nghệ sĩ châu Á, với 11 người đến từ Trung Quốc. Còn trong 10 tên tuổi bán được nhiều tác phẩm mỹ thuật nhất ở các cuộc đấu giá, châu Á có 6, với 5 nghệ sĩ là người Trung Quốc....

Hội Họa Pháp & Ảnh Hưởng Của Nó Tại Đông Dương Nguyễn Văn Minh Trong hội họa, nước Ý đi trước các nước Châu Âu. Những năm 1300, Ý đã có những họa sĩ lớn, và từ năm 1400, có những danh họa vô song. Dòng họ Médicis gần như đã đam mê, ủng hộ nghệ thuật một cách cuồng nhiệt, làm sống động một sự phục hưng, và chính sự phục hưng này đã làm cho những nhà cầm quyền độc tài ở Florence, những giáo hoàng ở Rome, thấy được màu máu của nó cũng đã chảy trong những tĩnh mạch của các ông vua nước Pháp. Chuyển động phục hưng này đã được hưởng ứng một...

	KẺ DỊ THƯỜNG DAMIEN HIRST Y Chiêu Trong lịch sử mỹ thuật thế giới, chưa có ai lập được kỳ tích như Damien Hurst, nghệ sĩ tạo hình đương đại người Anh 43 tuổi. Dù các tác phẩm của ông còn gây tranh cãi về giá trị thẩm mỹ, chúng đã gây được những cơn sốt không tài nào hiểu nổi trên thị trường. Người ta đã mua tất cả những gì có chữ ký của Hirst. NHỮNG KỶ LỤC Ngày 16 và 17/09 vừa qua (2008), Sotheby s London đã tổ chức đấu giá trực tiếp cho toàn bộ tác phẩm của Hirst. Điểm đặc biệt của sự kiện này là tác giả không thông qua...