Như TT&VH đã phản ánh về 2 cuộc đấu giá tranh tại Singapore vừa qua, diễn ra cùng thời gian với Art Singapore 2008 - tại đó, tranh Lê Phổ tuy rớt giá, nhưng bức cao nhất trong số 4 bức được bán vẫn đạt trên 33 ngàn USD. Tranh Lê Phổ hiện giờ ở đâu? - câu hỏi tưởng chừng đơn giản, nhưng xét lại, cũng không dễ trả lời.
Trong suốt cuộc đời hội họa của mình, ông vẽ thuộc diện nhiều nhất trong các họa sĩ thành danh của Việt Nam thời kỳ đầu, với hàng ngàn bức. Vậy nhưng, hiện tại ở trong nước, theo thông tin từ các nhà sưu tập, kinh doanh gallery và giới mua bán tranh tự do ước đoán thì còn không quá 20 tác phẩm, nếu không tính khoảng 15 tác phẩm được Lê Phổ tặng cho các bảo tàng. Đó là chưa nói, tác phẩm của Lê Phổ giữ vị thế như thế nào trong nền hội họa Việt Nam, thì càng khó trả lời.

Liệu tranh Lê Phổ có rớt giá?
Theo quy luật của nhiều nền hội họa, mà điển hình nhất có thể kể là Nhật Bản, Nga, Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc… trong mấy thập niên gần đây giá tranh leo thang chóng mặt là vì thị trường trong nước đã được kích hoạt tốt. Nói một cách thẳng thắn là không ai yêu tranh Việt bằng người Việt, nhưng nếu người trong nước thờ ơ thì các thế giá của tác phẩm sẽ không bao giờ chạm đến được đỉnh điểm. Các doanh nhân Trung Quốc được giới phê bình nhận xét là họ mua tranh “theo thể diện và tự ái dân tộc”, những họa sĩ đương đại sinh trong thập niên 70 đã có mức giá khoảng 100.000USD, lên đến thập niên 50, 40 thì mức giá cả hàng triệu. Tại phiên đấu giá mùa Thu của China Guardian 2008, các họa sĩ đương đại của Trung Quốc như Lou Zhongli, Ai Xuan, Wang Huaiqing… có tranh bán từ 1 đến 7 triệu USD.
Chính vì thế, sau một thời gian dài được các nhà đấu giá hàng đầu, các thị trường lớn như Mỹ, Pháp, Singapore, Hong Kong… kích hoạt, nhưng tranh Lê Phổ vẫn không vọt lên mức mà các nhà dự đoán đã đề ra cách đây khoảng 10 năm. Họ cho rằng tranh Lê Phổ có thể bán được với giá 1 triệu USD, nếu có thể kết nối được với thị trường trong nước, nhưng đến nay thì gần như vẫn vô vọng.

Tại nhà đấu giá Larasati hôm 11/10/2008 ở Singapore, tác phẩm Sau bữa trưa (73 x 92cm) của Lê Phổ chỉ bán được 33.108USD; ngay hôm sau, tại nhà Borobudur tác phẩm Tĩnh vật hoaMẹ và con (41 x 58cm) bán được 13.564USD… Tranh không phải quan trọng kích thước, nhưng nhìn chung, ở kích thước như vầy, trong nhiều năm qua, tranh Lê Phổ chưa bao giờ bị rớt giá đến như vậy. Trong khi đó, cũng ở nhà Borobudur, Feng Zhengjie (sinh 1968, Trung Quốc) có giá sàn từ 107.143USD, Tang Zhigang (sinh 1959, Trung Quốc) có từ 214.286USD, Agus Suwage (sinh 1959, Indonesia) từ 122.000USD, I Nyoman Masriadi (sinh 1973, Indonesia) từ 128.571USD… (92 x 60cm) bán được 30.519USD;
Các nhà đấu giá Sotheby’s, Christie’s hy vọng trong các phiên đấu giá từ năm 2010 trở đi, tranh Lê Phổ sẽ đạt đến mức giá 500.000USD và chủ nhân của nó là người Việt Nam.
Theo thông tin từ các nhà sưu tập và mua bán tranh trong nước thì Sotheby’s, Christie’s… trong một hai năm gần đây đã chủ động và âm thầm móc nối với họ, để qua kênh thông tin này mà gửi thư mời đến những người giàu có ở Việt Nam. Bằng cách đánh vào lòng “tự ái”, họ hy vọng trong các phiên đấu giá từ năm 2010 trở đi, nếu thị trường kinh tế hết khủng hoảng, tranh Lê Phổ sẽ đạt đến mức giá 500.000USD và chủ nhân của nó là người Việt Nam. Để cái cảm giác khi đứng trong các nhà đấu giá nhìn các doanh nhân Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Singapore… lần lượt mua tranh các họa sĩ của nước họ, rồi các nước lân cận như Việt Nam mà bớt ngạc nhiên và đỡ phải tủi thân.
Vietnam-art.com.vn (nguồn: TT&VH)