Hoàng Trầm Vẹn Cả Hai Vai: Dạy Và Vẽ

Hoàng Trầm vẹn cả hai vai: dạy và vẽ
Văn Bảy

(TT&VH) - Sáng nay, 20/11, Trường ĐH Mỹ thuật TP.HCM tổ chức lễ chúc mừng họa sĩ Hoàng Trầm cùng các họa sĩ Nguyễn Văn Hoàng và Huỳnh Văn Mười (họa sĩ Uyên Huy) - 3 nhà giáo của trường vừa được nhận danh hiệu Nhà giáo nhân dân. Cũng trong dịp này, triển lãm cá nhân đầu tiên của lão họa sĩ 82 tuổi có tên Hội họa Hoàng Trầm khai mạc lúc 10h30 ngày 20/11/2010 tại Applied Arts Center (5 Phan Đăng Lưu, TP.HCM).
Triển lãm giới thiệu 194 tác phẩm, gồm 31 sơn dầu và sơn mài, 5 khắc gỗ, còn lại là ký họa vẽ từ 1957 đến nay. Hoàng Trầm là một họa sĩ tâm huyết, một người thầy tài năng và gương mẫu của nhiều thế hệ.

Hoàng Trầm sinh ngày 18/6/1928 tại xã Hướng Thọ Phú,
huyện Thủ Thừa, tỉnh Tân An (bây giờ là tỉnh Long An).
Ông là sinh viên CĐ Mỹ thuật Việt Nam khóa 1.
Tác phẩm tốt nghiệp hạng ưu là Hợp tác xã người Mường,
sau này chuyển thành sơn mài, hiện lưu giữ tại
Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Người thầy gương mẫu
Cuộc đời Hoàng Trầm gắn liền với học và dạy, từ năm 1964 đến 1975 là giảng viên ĐH Mỹ thuật Hà Nội (sau này là ĐH Mỹ thuật Việt Nam); từ 1975 đến 1988 là giảng viên ĐH Mỹ thuật TP.HCM. Nghỉ hưu năm 1988; năm 1988 được phong tặng Nhà giáo ưu tú; năm 2001, nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật.
“Những sinh viên mỹ thuật thế hệ chúng tôi khi nói về một người thầy với cái từ tiêu biểu nhất, đều nghĩ đến thầy Hoàng Trầm - họa sĩ Nguyễn Trung Tín, Hiệu phó ĐH Mỹ thuật TP.HCM thổ lộ - Ở thầy, toát lên lòng nhân hậu, sự đam mê, tình yêu nghề, những vốn quý nhất mà một người sinh viên mỹ thuật mong muốn có được trong đời làm nghệ thuật của mình. Thầy nói ít, nhưng sâu, hiểu đến những điều sâu nhất mà học trò của mình còn khúc mắc. Thầy không chỉ giảng bài, mà bằng công việc sáng tác cụ thể của mình, thầy đã truyền tải được kiến thức cùng với ngọn lửa của lòng yêu nghề cho sinh viên. Thầy thường nói, mình không thể làm được hai việc một lúc, điều đó có thể đúng. Nhưng trong cuộc đời của mình, họa sĩ Hoàng Trầm đã làm được hai việc tuyệt vời, đó là dạy và vẽ. Tranh của thầy đầy tính nhân hậu, với cái đẹp duyên dáng, thuần nhất cùng với sự điêu luyện của kỹ thuật, khó có ai có thể làm được. Thầy không chỉ là tấm gương trong việc dạy và vẽ, mà còn là nhân cách sống cho thế hệ sinh viên chúng tôi”.
Ngoài mảng ký họa rất phong phú về đề tài, bút pháp, triển lãm cá nhân lần này công bố nhiều tác phẩm quan trọng của ông, bằng chất liệu sơn mài, sơn dầu... Nhìn rộng hơn triển lãm này, giới nghiên cứu mỹ thuật đánh giá ông có những tác phẩm tiêu biểu như Mẹ kháng chiến, Hoa trái, Lính kể chuyện, Lũ, Qua sông, Đi chợ sớm, Rừng sác, Ông cháu, Chị em, Tình đồng đội, Tình quân dân, Trận địa mới... Ông nhận nhiều giải thưởng từ Triển lãm mỹ thuật toàn quốc. Các tác phẩm Hát bội, Lũ (sơn mài), Mèo, Kênh (lụa), Lính kể chuyện (sơn dầu) được sưu tập bởi Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM.

Tác phẩm Tình đồng đội, sơn dầu, 100x130cm, 1997

Nghệ sĩ đích thực
Nhiều người cho rằng, trong số những họa sĩ Nam bộ kháng chiến rồi tập kết ra Bắc, đi theo con đường chính thống, tài năng nhất là Nguyễn Sáng, nhì là Hoàng Trầm.
Hoàng Trầm có một điểm đặc biệt mà ít họa sĩ Việt nào với tới là ông luôn trăn trở tìm kiếm ngôn ngữ thể hiện cho hội họa Việt Nam, cụ thể là chất Nam bộ. Ông chống lại việc bắt chước nước ngoài, dù đó là những nền hội họa lớn, có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Điều này cũng giải thích tại sao Hoàng Trầm ít vẽ sơn dầu, dù sự am hiểu của ông về chất liệu này rất sâu sắc, vài tác phẩm sơn dầu rất tiêu biểu. Những tác phẩm mà ông để nhiều tâm huyết thường được thể hiện bằng chất liệu sơn mài, lụa và khắc gỗ - những kỹ thuật gắn bó lâu đời với người Việt.
Nói như nhà nghiên cứu - phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân, tranh của Hoàng Trầm tiêu biểu cho giai đoạn nghệ thuật hiện thực xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Vẽ tả thực chân thành, lấy cái mộc mạc, cái chân tình làm sức sống, lấy lòng yêu nước làm động lực, lấy chiến thắng vì cái thiện của lý tưởng làm mục tiêu. Sống với những con người bình dị, những tập thể công nông binh nhẫn nại, kiên cường. Các ký họa của ông là nhân chứng cảm động, chân thực của một thời gian khó ấy. Ngay ở các trực họa kỹ càng, điêu luyện, tài hoa của ông đã làm hiện hình sinh động những bà má miền Nam, những o du kích Nam Ngạn, tự vệ Ngư Thủy, những cô gái Mường, những anh chị công nhân và nhất là những anh bộ đội chống Mỹ... Có thể nói đó là “các nhân vật điển hình, trong hoàn cảnh điển hình”.
Văn Bảy

Theo Thể Thao & Văn Hóa


Vài Cảm Nhận Về Cái Động Trong Một Số Tranh Tĩnh Vật Ở Việt Nam Trần Ngọc Vân Tĩnh vật là một thể loại tranh tương đối mới so với mỹ thuật truyền thống của dân tộc ta. Trước thế kỷ 20, ở Việt Nam tranh tĩnh vật chưa có một sự tồn tại độc lập với ý nghĩa là một thể loại tranh riêng biệt. Trong mỹ thuật dân gian, chủ yếu của dòng tranh Đông Hồ, Hàng Trống, Ngũ quả là một trong những tranh tĩnh vật hiếm hoi còn thấy được. Ngoài ra còn có dạng tranh tứ bình (mai, lan, cúc, trúc) cũng tương đối phổ biến. Tuy nhiên, có thể nói tranh tĩnh vật như một thể loại...

Niềm Hoan Ca Của Hội Họa Điền Thanh Kiệt tác của Henri Matisse là ngôi sao chói lọi, thu hút mọi người xem trong một cuộc triển lãm các họa phẩm trứ danh của hai nền mỹ thuật Nga-Pháp mượn được từ các viện bảo tàng của Nga ở Moscow và St.Petersburg. Giá như lúc này đây bạn được tận mắt thấy tuyệt tác hoành tráng, gây ấn tượng sâu đậm ấy nhan đề Vũ khúc (The Dance), trưng bày tại Bảo tàng Viện Hàn lâm Hoàng gia Anh thì hay biết mấy. Được nhà sưu tầm Sergei Shchukin đặt vẽ năm 1910 để treo tại đại sảnh mênh mông...

Vị Trí Nào Dành Cho Nền Hội Họa Hôm Nay ? ? Điều lặp đi lặp lại khá nhàm tai của người Pháp: nền hội họa đang tụt dốc như một cái trục lăn, điều tồi tệ là nó đã chết và được chôn vùi từ lâu. Nếu đi sâu vào chi tiết để mổ xẻ thì ta có một danh sách rất dài các vấn đề mà các họa sĩ đương đại cần giải quyết .Đó là tâm lý trầm uất đã được họ thể hiện về mặt nghệ thuật. Sự phát triển tiềm năng của ngành video, nhiếp ảnh, nghệ thuật sắp đặt và trình diễn cho ta cảm giác đã đi đến sự kết thúc của nền hội họa. Việc nghiên cứu vấn đề này...

SƠN MÀI VIỆT NAM _CON ĐƯỜNG DI SẢN Nguyễn Văn Minh Nghề sơn được hiểu như một nghề truyền thống, phát triển trên cơ sở hình thành những quần cư nông nghiệp lúa nước. Ban đầu, việc dùng nhựa sơn chỉ có ở vùng Viễn Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, vùng Đông Nam Á như Việt Nam, Lào, Campuchia hay Thái Lan, … Xuất phát điểm của nó rất có thể từ Trung Quốc rồi lan dần sang các nước khác theo một tiến trình giao lưu văn hóa. Từ đó, sơn mài Việt Nam trên con đường phát triển, ít nhiều chịu ảnh hưởng, tác động của sơn mài...

THỬ ĐI TÌM SỰ TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT GIỮA HỘI HỌA VÀ ẢNH NGHỆ THUẬT Lương Bửu Hoàng Việc nghiên cứu các mối quan hệ giữa mỹ thuật và nhiếp ảnh có rất nhiều góc độ khác nhau và còn nhiều ý kiến chưa thống nhất, nên khi đi tìm sự tương đồng và khác biệt giữa hội họa và ảnh nghệ thuật ta sẽ bắt gặp không ít những vấn đề phức tạp. Hơn nữa, khi đặt chúng trong mối quan hệ đa chiều của nghệ thuật tạo hình thì lại nảy sinh những vấn đề không chỉ là sự riêng có giữa hội họa và ảnh nghệ thuật mà còn liên quan đến nhiều nghệ thuật khác như điêu khắc, đồ họa, trang...

	CƠ CẤU TỔ CHỨC HỘI HỌA TẠI PHÁP VÀ GIẢI THƯỞNG HỘI HỌA “ĐÔNG DƯƠNG” (PRIX DE L-INDOCHINE) CƠ CẤU TỔ CHỨC HỘI HỌA TẠI PHÁP VÀ GIẢI THƯỞNG HỘI HỌA ĐÔNG DƯƠNG (PRIX DE L INDOCHINE) MUỐN TÌM HIỂU VỀ HỘI HỌA VIỆT NAM VÀO ĐẦU THẾ KỶ XX VÀ GIẢI THƯỞNG CÓ TÊN LÀ ĐÔNG DƯƠNG , CHÚNG TA CẦN NÓI SƠ QUA VỀ HOÀN CẢNH CŨNG NHƯ CƠ CẤU HỘI HỌA TẠI NƯỚC PHÁP VÀO THỜI ĐIỂM ẤY VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ ĐỐI VỚI MỸ THUẬT VIỆT NAM. Ngô Kim Khôi Chú thích hình HÀN LÂM VIỆN VÀ CÁC TỔ CHỨC HỘI HỌA Nền hội họa Pháp chịu sự chi phối của Hàn lâm viện và các tổ chức hội họa. Viện Hàn lâm Pháp (Institut de France)...

	Nét, Nhịp Điệu Trong Tranh VAN GOGH Chú thích hình Van Gogh, hoặc Vincent, vì ông thích được gọi với tên này hơn, đã viết cho người em là nhà buôn bán tranh nghệ thuật Theo vào đầu tháng 9 - 1880, khi ông vừa mới quyết định trở thành một họa sĩ: Giờ đây anh nhìn sự vật với đôi mắt khác hơn trước lúc bắt đầu vẽ . Ông đã diễn tả cảm quan của mình về sự vật một cách nhẹ nhàng như vậy. Cuộc triển lãm Vincent Van Gogh: The Drawing do Viện Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam và Viện bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở New York tổ chức đã...

	Top 10 Khuynh Hướng Nghệ Thuật Đương Đại Chú thích hình Edith Newhall NGHỆ THUẬT GOTHIC MỸ Hình ảnh về cuộc nội chiến và những khoảnh khắc đen tối trong lịch sử quốc gia là đề tài mà nghệ sĩ thể hiện những mối quan tâm về hiện tại Tác phẩm Một thế kỷ của tháng mười một tại trung tâm của Dario Robleto 2005 là một cái áo đầm để tang của đứa trẻ được làm bằng giấy. Bột giấy được nhào nặn từ những bức thư của những người lính không bao giờ trở về từ chiến tranh. Áo đầm được trang trí bằng mực chích từ những bức thư, những cái nút bằng...

	Mỹ Thuật Đương Đại Trung Quốc Sẽ Trở Thành Một "Siêu Thế Lực"? ? Mao Trạch Đông Trong số các nghệ sĩ mỹ thuật hàng đầu thế giới hiện nay có hơn một nửa là người châu Á. Đây rõ ràng là một sự thay đổi lớn, bởi thị trường nghệ thuật thế giới đã nằm trong sự thống trị của các tên tuổi đến từ châu Âu suốt 500 năm. Trong số 20 họa sĩ đương đại ăn khách hàng đầu thế giới hiện nay có 13 nghệ sĩ châu Á, với 11 người đến từ Trung Quốc. Còn trong 10 tên tuổi bán được nhiều tác phẩm mỹ thuật nhất ở các cuộc đấu giá, châu Á có 6, với 5 nghệ sĩ là người Trung Quốc....

Hội Họa Pháp & Ảnh Hưởng Của Nó Tại Đông Dương Nguyễn Văn Minh Trong hội họa, nước Ý đi trước các nước Châu Âu. Những năm 1300, Ý đã có những họa sĩ lớn, và từ năm 1400, có những danh họa vô song. Dòng họ Médicis gần như đã đam mê, ủng hộ nghệ thuật một cách cuồng nhiệt, làm sống động một sự phục hưng, và chính sự phục hưng này đã làm cho những nhà cầm quyền độc tài ở Florence, những giáo hoàng ở Rome, thấy được màu máu của nó cũng đã chảy trong những tĩnh mạch của các ông vua nước Pháp. Chuyển động phục hưng này đã được hưởng ứng một...

	KẺ DỊ THƯỜNG DAMIEN HIRST Y Chiêu Trong lịch sử mỹ thuật thế giới, chưa có ai lập được kỳ tích như Damien Hurst, nghệ sĩ tạo hình đương đại người Anh 43 tuổi. Dù các tác phẩm của ông còn gây tranh cãi về giá trị thẩm mỹ, chúng đã gây được những cơn sốt không tài nào hiểu nổi trên thị trường. Người ta đã mua tất cả những gì có chữ ký của Hirst. NHỮNG KỶ LỤC Ngày 16 và 17/09 vừa qua (2008), Sotheby s London đã tổ chức đấu giá trực tiếp cho toàn bộ tác phẩm của Hirst. Điểm đặc biệt của sự kiện này là tác giả không thông qua...